Nhiều bạn khi chọn mua máy tính xách tay thường quan tâm đến việc máy có VGA rời hay không, không có VGA thì có chơi game, làm đồ họa được không… 

Trong bài viết này, chúng tôi xin giải đáp một số thắc mắc liên quan đề VGA mà người dùng thường gặp khi chọn mua máy tính xách tay.

Làm rõ khái niệm

Trước khi tìm hiểu về VGA máy tính xách tay, chúng ta cần tìm hiểu về các khái niệm để tránh nhầm lẫn.

Card đồ họa

Xuất phát từ tiếng anh, card tức là thẻ, nên từ VGA sẽ đúng với các loại card cho máy tính để bàn. Còn nếu đồ họa tích hợp dùng từ VGA thì không đúng, GPU gắn liền trên main cũng vậy. Tiếng Anh chỉ gọi nó là GPU – Graphics Processing Unit – đơn vị xử lý đồ họa mà thôi. Nhưng ở Việt Nam thì mọi người vẫn hay gọi VGA để nói chung cho GPU.

Card onboard (Onboard graphics) 

Card onboard hay VGA onboard thường được dùng để chỉ đồ họa tích hợp trong con chip. Nhưng bản chất thì từ này ban đầu được xuất phát để chỉ những GPU gắn sẵn trên mainboard từ nhà sản xuất.

Ví dụ khi bạn search Gigabyte GA-880GM-UD2H, đây là một bo mạch chủ (mainboard) cho máy tính để bàn nhưng lại tích hợp đồ họa ATI Radeon HD 4250 trên bo mạch, đây mới là card onboard (Onboard graphics) “xịn” theo nghĩa gốc. Nhưng do loại này đã không còn được sản xuất từ rất lâu, nên hiện tại cả ở Việt Nam lẫn trên thế giới mọi người đều ngầm hiểu card onboard (Onboard graphics) là đồ họa tích hợp trong CPU.

Card tích hợp/đồ họa tích hợp (IGP hay Integrated Graphics)

Khái niệm này có thể chỉ luôn cả cái ở trên, nhưng thường thì chúng chỉ VGA tích hợp trong CPU nhiều hơn. Hầu hết bộ xử lý Hãng sản xuất Intel phổ thông (trừ dòng có hậu tố F ví dụ i5-10400F, i7-9750HF…) và các CPU dành cho máy tính xách tay (AMD gọi là APU) đều có đồ họa tích hợp sẵn.

Card đồ họa rời

Trên máy tính để bàn, một chiếc VGA gắn vào khe PCIe trên main thì rõ ràng là card rời vì bạn tháo nó ra, thay thế dễ dàng. Nhưng trên máy tính xách tay thì khác, phần lớn VGA (ví dụ như MX250, GTX 1650, Radeon 5500M…) bị gắn chặt trên main gần như không thể tự thay thế nên chẳng có lý do gì gọi chúng là VGA rời cả.

Tiếng anh người ta gọi là ‘dedicated graphics card’, dịch ra nghĩa là VGA chuyên dụng. Thế nhưng từ lâu theo thói quen của người Việt thì vẫn gọi chúng là VGA rời, từ người dùng phổ thông cho đến các chuyên viên tư vấn bán hàng cũng đều dùng như vậy. Nên tóm lại, khi nói “máy tính xách tay này có card đồ rời” thì mình hiểu, các bạn cũng hiểu đó là card chuyên dụng không phải card tích hợp trong CPU.

Card đồ họa MXM (Mobile PCI EXpress Module)

Đây là một lọai CARD ĐỒ HỌA RỜI đúng nghĩa đen dành cho máy tính xách tay nhưng hiếm gặp. Có rất ít mẫu máy tính xách tay hỗ trợ MXM. Các lý do chính có thể là:

• Cần không gian lớn, khó làm máy tính xách tay mỏng nhẹ
• Mức giá mắc hơn (Card MXM đắt gấp đôi, thậm chí gấp 3 card cho máy tính để bàn)
• Nguồn máy tính xách tay được thiết kế vừa đủ cho các thành phần linh kiện, nên việc nâng cấp VGA trên máy tính xách tay là khó và không nhiều người có nhu cầu nên các hãng ít sản xuất

Trên thực tế một số dòng Dell Alienware, một số dòng máy tính Workstation to nặng cũng như một số mẫu máy tính xách tay chơi game tầm trên dưới 3kg mới sử dụng VGA MXM.

Card rời có tốt hơn đồ họa tích hợp không và nhu cầu nào cần dùng card rời

Nhiều người cho rằng chọn máy tính xách tay thì cứ phải có VGA rời (chính xác hơn thì là VGA chuyên dụng) mới ngon, nhưng quan niệm này đã không còn chính xác trong vài năm trở lại đây. Đặc biệt là với Hãng sản xuất Intel Ice Lake, Tiger Lake hay các bộ xử lý AMD với đồ họa tích hợp Radeon mạnh mẽ, card tích hợp đã thoải mái cho các nhu cầu cơ bản của một máy tính xách tay văn phòng. 

Trong nhiều trường hợp card rời trở nên dư thừa, nóng, tốn pin và thêm nữa, card rời trong máy tính xách tay là một trong những thành phần dễ hư hỏng hơn CPU hay RAM. Thêm nữa, nhiều máy tính xách tay sử dụng chung khối hệ thống giảm nhiệt cho CPU và GPU, trong trường hợp này đôi khi GPU nóng lên còn ảnh hưởng cả hiệu suất CPU.

Hiện tại, với đồ họa Iris Plus (Hãng sản xuất Intel Gen10), Iris Xe (Hãng sản xuất Intel Gen11), Radeon (AMD) thì sức mạnh đồ họa đã đủ cho nhu cầu sử dụng màn hình 4K, xem video 4K, thậm chí là chỉnh sửa hình ảnh bằng Photoshop, edit video Full HD hay thậm chí 2K khá mượt mà. Nên nhìn chung nếu chỉ là nhu cầu văn phòng thêm chút đồ họa card rời là không cần thiết.

Còn nếu chơi game thì hiện tại card rời vẫn tỏ ra vượt trội hơn so với card tích hợp. Nguyên nhân chính thì có lẽ game vốn sinh ra tối ưu cho NVIDIA hơn và card rời còn có thêm VRAM riêng chứ không phải share RAM với khối hệ thống.

Tuy nhiên, nếu bạn chỉ muốn chơi ở mức giải trí nhẹ nhàng một vài tựa game như LOL, CS:GO thì Xe Graphics trên Hãng sản xuất Intel Gen11 vẫn chiến tốt. Nhưng nếu bạn mua một mẫu máy sử dụng đồ họa UHD cũ thì hiệu suất đồ họa thua Iris rất nhiều, nếu muốn chơi game bạn nên chọn phiên bản có VGA dù là MX250 cũng được.

Thử nghiệm một số tựa game với Xe Graphics và MX350 (Nguồn: Notebookcheck):

Với các tác vụ đồ họa 3D, dựng phim nặng thì VGA rời cũng được ưu tiên vì hiện nay, hầu hết phần mềm chuyên dụng đều đã tối ưu được cho VGA, tận dụng lượng nhân khổng lồ cho tốc độ xử lý nhanh gấp nhiều lần CPU. Hãng sản xuất Intel Quick Sync đã không còn “bá đạo” như xưa để sở hữu thể vượt mặt VGA rời được nữa.

Nhìn chung, nếu chỉ dùng cho văn phòng, đồ họa, chỉnh sửa video nhẹ nhàng, thỉnh thoảng giải trí vài game nhẹ thì card rời là không cần thiết. Nhưng nếu bạn mua máy tính để chơi game thì lại là chuyện khác, card rời vẫn là lựa chọn hàng đầu. Nhu cầu đồ họa 3D, dựng hình chuyên dụng thì dòng card Quadro sẽ phát huy khả năng, còn nếu nhu cầu là dựng phim, làm animation thì chọn dòng máy tính xách tay dùng card GTX vẫn đáp ứng tốt.

Những lưu ý với máy tính xách tay không có VGA rời

Những lưu ý này vẫn đúng cho máy tính xách tay có card rời, nhưng nó sẽ đặc biệt quan trọng với máy tính xách tay không có card rời.

Đầu tiên, bạn nên chọn máy tính xách tay tối thiểu 8GB RAM và tốt nhất là 16GB trở lên, vì card tích hợp sử dụng chung RAM với khối hệ thống, nếu ít quá thì không đủ cho cả hai. 

Thứ hai, bạn nên cấu hình RAM kênh đôi. Nếu máy tính xách tay không nâng cấp được RAM thì thường nhà sản xuất đã cấu hình sẵn không cần quan tâm, nhưng nếu máy bạn nâng cấp được RAM (còn khe trống) thì nên… nâng cấp. Việc cấu hình RAM kênh đôi giúp tăng tổng băng thông bộ nhớ lưu trữ, băng thông tăng hiệu năng đồ họa tích hợp lẫn hiệu năng khối hệ thống đều được cải thiện khá đáng kể.

Trên đây là một vài vấn đề cơ bản thường gặp về VGA trên máy tính xách tay. Nếu các bạn còn thắc mắc nào khác hãy bình luận ở bên dưới, Sforum sẽ tổng hợp và giải đáp các bạn trong các bài viết tiếp theo nhé!